|
the=
orie |
|||
|
Leeractiviteit: trekker en werktuig<= o:p> |
|
|
|
|
Naam: |
Klas: |
Datum: |
Score: |
![3D"Beschrijving:](3D"file:///C:/E5593D85/Uitlegmotorolie_bestanden/image003.jpg")
Motorolie:
=
Op deze
pagina worden de volgende onderdelen beschreven:
-Functie van smeerolie
-Eigenschappen van smeerolie
-Vervuiling van het smeersysteem
-SAE-Specificaties (Viscositeit / Viscositeitsindex)
-ACEA-Specificaties
-API-Specificaties
![3D"http://www.marcovw.nl/Motor/Olie/@.gif"](3D"file:///C:/E5593D85/Uitlegmotorolie_bestanden/image004.gif")
Functie van smeerolie
Motoronderdelen =
die
langs elkaar bewegen moeten gesmeerd worden. Het motorsmeersysteem voorzie=
t de
onderdelen die t.o.v. elkaar bewegen van smeerolie. De levensduur van de m=
otor
is grotendeels afhankelijk van de kwaliteit van de olie. Daarom moet het o=
ok
periodiek ververst worden.
Smeerolie heeft de volgende functies:
-Smeren:
De olie dient metaal-op-metaal contact te voorkomen. De olie vormt zich al=
s een
laagje tussen de onderdelen, waardoor de wrijving, en dus ook de slijtage,
beperkt blijven.
-Koelen:
Onderdelen als klepgeleiders, zuigers, cilinderwanden enz. voeren hun warm=
te
voor een deel af via de smeerolie.
-Afdichten:
De zuiger in de cilinder wordt gasdicht afgesloten door middel van de olie=
. De
olie draagt dus ook een groot deel bij aan de compressie.
-Reinigen:
Vuil- en slijtagedeeltjes die vrijkomen worden door de olie afgevoerd naar=
het
filter.
-Geluid
dempen:
Door de oliefilm tussen metalen onderdelen wordt het metaalgeluid ook deels
gedempt.
-Krachtoverbrenging:
Eigenschappen van smeerolie
-Dierlijke olie:
-Plantaardige olie: Deze o= lie wordt gemaakt van planten. Plantaardige oli=EBn worden ook wel vette oli= =EBn genoemd. Ze hebben goede smeereigenschappen, want ze hechten namelijk goed= aan het materiaal. Plantaardige oli=EBn hebben als nadeel dat ze zeer snel ver= ouderen door de zuurstof in de lucht. Ze zijn daarom niet geschikt voor langdurig gebruik. De geoxideerde olie dikt in, en vervuilt de delen die gesmeerd mo= eten worden.
-Minerale olie: De gro= ndstof van minerale olie is ruwe aardolie, dat uit verschillende verbindingen van kool- en waterstof bestaat. De voordelen van minerale oli=EBn zijn dat ze goedkoper zijn en dat ze minder snel verouderen dan dierlijke en plantaard= ige oli=EBn. Het nadeel is dat minerale oli=EBn minder goed hechten aan metaal= .
-Compoundolie: Dit is een samenstelling van min= erale olie met 5 tot 20% plantaardige- of dierlijke olie. Door de toevoeging van= de andere oli=EBn wordt de hechting op het metaal beter. Compoundolie nemen gemakkelijk water op, en veroudert sneller dan minerale olie.
-Synthetische
olie: Deze olie is in het laboratorium
vervaardigd. Deze olie ontstaat door kleine moleculen samen te voegen tot =
grote
moleculen. Voordelen van synthetische olie:
- Lage viscositeit (dus minder wrijvingsweerstand)
- Beter bestand tegen oxidatie
- Minder gevoelig voor hoge temperaturen
- Natuurlijke reinigende werking (detergentie)=
Aan smeerolie worden ook dopes toegevoegd, zoal=
s
-Detergerende dopes (als een soo=
rt
vuiloplosser, vuildeeltjes weken los en worden afgevoerd naar het oliefilt=
er),
-Anti-oxidatiedopes (gaan oxidatie tegen. Oxidatie betekend aantast=
ing
door zuurstof. Als de olie oxideerd, ver=
ouderd
de olie en wordt het dikker, waardoor het moeilijker rond te pompen is)
-Anti-slijtagedopes (gaan de slijtage tegen. De ene dope gaat slijt=
age
bij hoge temperaturen tegen, de andere bij lage temperaturen).
Vervuiling
van het smeersysteem
Motorolie raakt na een bepaalde tijd vervuild, door o.a. verbrandingsprodu=
cten,
brandstofdeeltjes en slijtagedeeltjes. Doordat de olie vervuild, moet het =
na
een bepaalde tijd ververst worden. Als er een te lange tijd doorgereden wo=
rd
met verouderde olie, of als er verkeerde olie in de motor zit, kan h=
et
smeersysteem sterk vervuild worden, en treed er aanzienlijk meer motorslij=
tage
op.
De olie veranderd langzaam in een soort drab. Deze drab wordt ook wel '
-Witte/grijze sludge:
Deze sludge is een vermenging van waterdam=
p en
olie. Dit ontstaat bij veel korte stukjes rijden, waarbij de olie niet goed
warm wordt. Het zet zich af op de nog koude delen van de motor (meestal het
kleppendeksel of carterventilatieslangen). Als er dit soort sludge
in de motor zit, is het verstandig een groot stuk te rijden, en de motor
zodanig goed warm word, dat de sludge automati=
sch
weer verdwijnt. Het beste is dan om ook de olie te verversen.
-Black sl=
udge:
Deze sludge is erg slecht voor de motor. H=
et is
een zwarte, kleverige harde laag die zich af zet op inwendige delen van de
motor. Het gevaar is dat de smeeroliekanalen en de oliezeef verstopt raken,
zodat de olie niet goed meer rondgepompt kan worden.
Deze vorm van sludge ontstaat door: filterijden, rijden van korte afstanden, verouderde =
olie
die niet- of te weinig reinigd, te rijke afste=
lling branstofsysteem (carburateur), slechte carterventila=
tie, te
hoge verbrandingstemperaturen.
Black sludge kan worden verwijderd als de 'dra=
b' nog
week is. Wanneer een minimale hoeveelheid sludge is
ontdekt, dient de olie direct ververst te worden, en het filter vervangen =
te
worden. Als de sludge langer in de motor zit en
helemaal vastgekoekt zit, is het erg moeilijk (d.m.v. motorreinigingsmidde=
len
en de-/monteren van onderdelen zoals carterpan,
oliezeef, enz, of in het ergste geval helemaal=
niet
meer te verwijderen.
SAE-specificaties
(Viscositeit / Viscositeitsindex)
De SAE-specificatie geeft de viscositeit van de olie aan (de dikte). De
viscositeit is de dikte van de olie bij een bepaalde temperatuur. Een dikke
olie heeft een hoge viscositeit, en een dunne olie heeft een lage viscosit=
eit.
De viscositeit is dus afhankelijk van de temperatuur.
Olie is getest op verschillende temperaturen, waardoor de viscositeitsindex
vastgesteld kan worden. De codering van de viscositeitsindex staat a=
ltijd
op de verpakking, bijv. 5W30 of 10W40. De letter voor de W g=
eeft
dan de viscositeit bij lage temperaturen aan, en de letter na de
W geeft de viscositeit bij hoge temperaturen aan.
Olie van een te lage viscositeit kan een oorzaak zijn van een te lage olie=
druk.
De dunne olie wordt te makkelijk door de kanalen geperst, zodat er geen go=
ede
drukopbouw is.
Ook het olieverbruik kan toenemen met een te lage viscositeit; omdat de ol=
ie
gemakkelijker via de zuigerveren in de verbrandingsruimte kan komen, en du=
nne
olie verdampt eerder, waarna die dampen via het carterventilatiesysteem in=
de
verbrandingsruimte komen.
Multigrade olie: Een motorolie die bij koude moto=
r de
juiste viscositeit heeft, kan bij warme motor te dun zijn. Er worden daarom
viscositeitsindex-verbeterende dopes toegevoegd aan de olie. Deze dopes zo=
rgen
ervoor dat de temperatuur minder invloed heeft op de viscositeit van de ol=
ie. Motorolie=EBn met viscositeitsindex-verbeterende dop=
es worden
multigrade oli=EBn genoemd.
ACEA-specificaties
(Europees)
ACEA-specificaties zijn afgestemd op de Europese rij- en gebruiksomsta=
ndigheden.
ACEA-specificaties zijn de vroegere CCMC-specificaties (CCMC is in 1990
veranderd in ACEA).
Er zijn ACEA-specificaties voor:
benzinemotoren
lichte
dieselmotoren (light duty dieselmotoren) m=
et een
max. toerental van meer dan 3500 omw/min. voor=
zowel
direct en indirecte inspuiting
zware
dieselmotoren (heavy duty dieselmotoren) h=
iermee
worden langzaamdraaiende, direct ingespoten
dieselmotoren bedoelt.
|
benzinemotoren |
lichte dieselmotoren |
zware dieselmotoren |
|
ACEA A1-96 |
ACEA B1-96 |
ACEA E1-96 |
|
ACEA A2-96 |
ACEA B2-96 |
ACEA E2-96 |
|
ACEA A3-96 |
ACEA B3-96 |
ACEA E3-96 |
|
|
TD-4 |
* Tabel:
De letters A geeft aan dat het om een benzinemotor gaat, de =
B
voor de lichte dieselmotor en de E voor de zware dieselmo=
tor.
Het cyfer 1 achter de lettercode geeft aan dat=
het om
een brandstofbesparende olie gaat. Cyfer 2 en 3 geven de kwaliteit aan. Hoe hoger het <=
span
class=3DSpellE>cyfer is, hoe hoger de kwaliteit is.
API-specificaties
(Amerikaans)
De API-specificaties zijn afgestemd op de Amerikaanse rij- en gebruiks=
omstandigheden.
De API-specificaties maken onderscheid tussen oli=EBn voor benzine- en
dieselmotoren.
- Specificaties voor de benzinemotor:
SC, SD, SE, SF, SG, SH en SJ
- Specificaties voor de dieselmotor:
CC, CD, CE, CF-4 en CG-4
De S geeft aan dat het o=
m olie
voor de benzinemotor gaat, de letter C voor olie voor de diesel. De 2e let=
ter
geeft de kwaliteit aan. Hoe hoger de letter achter de S of de C, hoe hoger=
de
kwaliteitseisen.
Deze pagina is onderd=
eel van
de website http://www.ma=
rcovw.nl/
Bij vragen en-/ of opmerkingen kunt u een bericht plaatsen in het gastenbo=
ek,
dat op de homepage te vinden is.